نکات مهم برای نگهداری از انواع تندیس

تندیس‌ یک اثر هنری است که با حکاکی یا مدل‌سازی بر روی متریال سخت مانند پلکسی‌گلاس، چوب، فلز ساخته می‌شود. تندیس‌ها از قدیم تا به امروز نشان از فرهنگ و هنر یک جامعه دارند و حتی گاهی خود تبدیل به یک اثر هنری می‌شوند. تندیس‌ها می‌توانند برای نشان دادن قدردانی، احترام و بزرگداشت به عنوان هدیه در طی مراسم خاصی به شخص، گروه یا مقام مشخصی اهدا شود. 

تندیس‌ها را می‌توان در ابعاد، طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی سفارش داد و با متریال متفاوتی ساخت. 

اما طراحی، سفارش و اهدا تندیس بخشی از ماجرا است، مسئله مهم نگهداری از تندیس است. در این مطلب از سایت نوآر با هم به بررسی نکات مهم برای نگهداری از انواع تندیس می‌پردازیم، با ما همراه باشید. 

شناخت متریال سازنده

قبل از پرداختن به انواع تندیس و طریقه نگهداری از آن‌ها، لازم است که با متریال سازنده تندیس آشنا شویم.

سنگ: یکی از قدیمی‌ترین مواد سازنده انواع تندیس، خصوصا تندیس‌های حجمی، سنگ است. انواع مختلف سنگ‌ها مانند سنگ مرمر و گرانیت برای اجرا طرح تندیس قابل استفاده هستند. دوام بالای سنگ‌ علت محبوبیت این ماده برای ساخت تندیس‌ها است.

گچ: گچ‌ هم یکی از مواد اولیه ساخته دست انسان است که از دیرباز برای ساخت انواع لوازم و وسایل مورد استفاده قرار می‌گرفته، البته در دنیای امروز هم استفاده از گچ کاربرد‌های خود را در ساخت تندیس دارد، اما با آمدن متریال جدید و صنعتی، استفاده از تندیس‌های گچی چندان رایج نیست و بیشتر برای ساخت تندیس‌های خاص و آثار هنری از گچ استفاده می‌شود.

چوب: یکی از اولین موادی که انسان برای ساخت انواع تندیس و مجسمه بکار برد، چوب بود. امروزه هم استفاده از چوب برای تولید انواع تندیس و مجسمه رواج دارد. استفاده از چوب‌هایی مانند چوب بلوط، چوب ماهون، چوب آبنوس، چوب گردو و ساج رایج است. اما چوب‌ها در برابر رطوبت، پوسیدگی و حشرات آسیب‌پذیر هستند.

فلز: فلز‌های نظیر برنز، فولاد، مس و حتی آلومینیوم قابلیت استفاده برای ساخت انواع تندیس را دارند. نگهداری تندیس‌های فلزی می‌تواند کمی سخت باشد، زیرا فلزات در برابر هوا و رطوبت مقاوم نیستند و قابلیت خوردگی دارند.

رزین: رزین یک ماده پیچیده است، چرا که نوع طبیعی آن صمغ بسیار گران و با ارزش است. اما نوع مصنوعی آن در صنایع مختلف کاربرد دارد. استفاده از هر دو نوع رزین در ساخت تندیس امکان‌پذیر است اما استفاده از رزین طبیعی، مقرون به صرفه نیست. رزین صنعتی، که خود انواع مختلفی دارد، برای ساخت انواع تندیس بکار می‌رود. تندیس‌های ساخته‌شده از رزین دوام بالایی دارند و اگر در شرایط مناسبی نگهداری شوند، مدت‌های طولانی کیفیت اولیه خود را حفظ می‌کنند.

پلکسی‌گلاس: پلکسی گلاس یک ماده مصنوعی است که از مواد نفتی ساخته‌می‌شود، مانند شیشه شفاف است اما شکنندگی شیشه را ندارد. امروزه استفاده از پلکسی‌گلاس در صنایع مختلف بسیار رایج است. تندیس‌های ساخته‌شده از پلکسی‌گلاس، علاوه بر شفافیت و زیبایی ماندگار و با دوام هستند. به‌علاوه این ماده را می‌توان به فرم، شکل و طرح‌های مختلف برش زد و تراش داد. به همین دلیل پلکسی‌گلاس یکی از محبوب‌ترین مواد اولیه در ساخت انواع تندیس است. 

نکات مهم برای نگهداری از انواع تندیس

فارغ از مواد سازنده تندیس‌ها رعایت نکات زیر برای حفظ سلامت آن‌ها ضروری است. 

تمیز کردن منظم

یکی از مهم‌ترین نکات در نگهداری تندیس‌ها، تمیز کردن آن‌ها به صورت روتین و منظم است. گرد و غبار و آلودگی، علاوه بر ایجاد ظاهری نامطلوب و کدر، تندیس‌ها را به مرور دچار آسیب می‌کنند. بهتر است با استفاده از یک پارچه نرم و خشک ابتدا گرد و غبار را از بین ببرید. برای از بین بردن بیشتر آلودگی و کثیفی می‌توان از آب و صابون ملایم استفاده کرد. استفاده از ابزار زیر و خشن برای تمیز کردن تندیس، یک اشتباه جبران ناپذیر است. 

بازرسی برای آسیب

تندیس‌ها را برای یافتن هر گونه آسیب و خرابی بررسی کنید. شناسایی آسیب‌ها در مراحل اولیه، علاوه بر جلوگیری از آسیب بیشتر، امکان‌ ترمیم یا تعمیر تندیس‌ها را افزایش می‌دهد. ترک‌ و سایش دو دلیل مهم آسیب به تندیس هستند، برای یافتن آن‌ها تندیس‌ها را با دقت بررسی کنید. بسته به مواد سازنده تندیس، عوامل آسیب‌زا متفاوت هستند. مثلا تندیس‌های چوبی به مرور زمان ممکن است حشرات را جذب کنند، اما در تندیس‌های فلزی، رطوبت عامل آسیب است. پس با شناسایی مواد سازنده تندیس، آن‌ها را از عوامل فرساینده و آسیب‌زننده دور کنید.

کنترل عوامل محیطی

ابتدا محل مورد نظر برای قرار دادن تندیس را بررسی کنید و دقت داشته باشید که محل عاری از نم و رطوبت باشد. رطوبت یکی از عوامل تاثیر گذار در ایجاد آسیب به تندیس‌هاست. نور خورشید می‌تواند آسیب‌های زیادی به تندیس وارد کند. بهتر است محل قرارگیری تندیس دور از نور مستقیم خورشید باشد. به تغییرات دمای محیط دقت کنید، سرما و گرمای شدید هم برای سلامت تندیس‌ مناسب نیستند. بهتر است محل قرارگیری تندیس به دور از این تغییرات شدید باشد. 

توجه داشته باشید که متریال سازنده تندیس، هر چه که باشند، با گذشت زمان، با سه عامل اصلی فرسایش که شامل رطوبت، تغییرات شدید دما و نور خورشید هستند، آسیب می‌بینند.

نتیجه‌گیری

نگهداری مناسب از تندیس‌ها برای حفظ جذابیت و زیبایی آن‌ها الزامی است. با تمیز کردن منظم و روتین و جلوگیری از ایجاد انواع آسیب مانند ترک، زنگ‌زدگی، خوردگی، … و سایر عوامل آسیب‌زا، تندیس‌ها را می‌توانند به مدت مدید، سالم و جذاب بمانند.