مواد به کار رفته در ساخت مدال ورزشی
مدال‌های ورزشی، به عنوان نمادی از موفقیت، در عرصه‌های مختلف ورزشی هستند و در طول تاریخ ورزش، جایگاه ویژه‌ای دارند. این مدال‌ها فقط نشانه‌ای از تلاش ورزشکاران نیست، بلکه آن‌ها را می‌توان نمادی از فرهنگ، تاریخ و هویت ملی کشورها دانست. مدال‌های امروزی با طراحی‌های خاص و متفاوت و متریال مختلف، نقش مهمی در رویدادهای ورزشی دارند. متریال سازنده مدال‌ها، معمولا بسته به مقام و رتبه، متفاوت هستند. در این مقاله از سایت —– به بررسی متریال اصلی به کار رفته در ساخت انواع مدال‌های ورزشی می‌پردازیم و انواع فلزات و آلیاژهای مورد استفاده در ساخت مدال‌های ورزشی را معرفی می‌کنیم، با ما همراه باشید.
ساخت مدال‌های ورزشی
مسابقات رسمی متفاوتی در سراسر جهان برگزار میشوند، گاهی مانند مسابقات والیبال قهرمانی باشگاه‌های جهان به صورت سالانه و گاهی مانند المپیک و جام‌جهانی فوتبال هر ۴ سال یکبار، برگزار میشوند. در تمامی این رویدادهای ورزشی، برای مقام اول تا چهارم، مدال‌هایی در نظر گرفته می‌شود. طراحی و ساخت این مدال‌ها در کشور‌های برگزار کننده، می‌تواند تبدیل به چالش بزرگی شود. مثلا برای ساخت مدال‌های المپیک ۲۰۲۰ توکیو، از بازیافت تلفن‌های همراه و تجهیزات الکترونیکی، ۳۲ کیلوگرم طلا، ۳۵۰۰ کیلوگرم نقره و ۲۲۰۰ کیلوگرم برنز بدست آمد و برای ساخت مدال‌ها مصرف شد. همین روند برای ساخت مدال‌های المپیک ۲۰۲۴ پاریس هم استفاده شد.
فلزات به کار رفته در ساخت مدال‌های ورزشی
طلا
طلا یکی از ارزشمند‌ترین فلزات جهان است. این فلز به دلیل خواص شیمیایی خود، به طور طبیعی در برابر خوردگی و اکسید شدن مقاوم است. به علاوه رنگ زیبا و درخشان طلا، این فلز را به گزینه‌ی ایده‌آل برای ساخت مدال تبدیل کرده‌است. مدال طلا به مقاوم اول برنده تعلق می‌گیرد.
نقره
نقره یکی دیگر از فلزات با ارزش موجود در دنیا است. این فلز هم در برابر زنگ‌زدگی و اکسید شدن مقاوم است. نقره علاوه بر درخشش، انعطاف‌پذیر نیز هست، به همین دلیل از دیرباز برای ساخت جواهرات مورد استفاده قرار می‌گرفت. استفاده از فلز نقره در ساخت مدال رایج است. مدال نقره به مقام دوم تعلق می‌گیرد.
برنز
برنز معمولا از ترکیب مس و قلع ساخته می‌شود. البته برنز را با ترکیب فلزات دیگری هم مانند روی می‌توان ساخت. برنز فلزی مستحکم است که در برابر زنگ‌زدگی هم مقاوم است. این فلز به دلیل رنگ خاص و زیبای که دارد، برای ساخت انواع زیورآلات و مدال‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. مدال برنزی به مقام سوم تعلق می‌گیرد.
مس
مس یک فلز نرم و انعطاف‌پذیر است و به راحتی شکل می‌گیرد. این فلز رسانا است ولی در برابر زنگ‌زدگی مقاوم نیست و باید با پوشش‌های مناسب محافظت شود. استفاده از فلز مس برای ساخت مدال‌های ارزان و کم هزینه رایج است.
آلیاژهای مختلف
آلیاژها ترکیباتی از دو یا چند فلز مختلف هستند، این ترکیبات خواص فیزیکی و شیمیایی بهتری نسبت به فلزات خالص دارند. به عنوان مثال آلیاژ نقره و مس استحکام و دوام بیشتری نسبت به تقره خالص دارد.
در مدال‌های طلا، هسته مدال معمولا از فلزی موسوم به نقره استرلینگ ساخته میشوند و بعد با طلای ۲۴ عیار روکش می‌گردد. نقره استرلینگ از ترکیب ۹۲ درصد نقره خالص و ۸ درصد مس ساخته می‌شود. استاندارد روکش طلا حدود ۶ گرم است. مدال‌های نقره همان نقره استریلنگ هستند.
مواد غیر فلزی به کار رفته در ساخت مدال
در ساخت مدال‌های ورزشی استفاده از مواد غیر فلزی هم رایج است.
رزین و پلیمر
در بعضی از مسابقات، برای ساخت مدال‌ها از مواد رزین و پلیمر‌های با‌کیفیت استفاده می‌شود. این مواد سبک‌تر و ارزان‌تر از فلزات هستند و قابلیت طراحی و رنگ‌پذیری متنوعی دارند.
چوب
گاهی در طراحی و ساخت مدال‌ها، محیط‌زیست را مد نظر قرار داده و از مواد بازیافتی یا سازگار با طبیعت، مانند چوب استفاده می‌کنند.
شیشه و کریستال
در ساخت مدال‌های لوکس، مدال‌های افتخار و یا مدال‌های یادبود، از شیشه یا کریستال استفاده می‌شود.
تزئین مدال
در تزئین مدال‌ها می‌توان از انواع فلزات برای ساخت روکش و لعاب استفاده کرد. البته مینا‌کاری و حکاکی هم برای تزئین مدال رواج دارد. لازم به ذکر است که استفاده از جواهرات مانند الماس و یاقوت برای تزئین مدال‌های ویژه، در مسابقات سطح بالا، بخشی از روال رایج در ساخت این نوع مدال‌ها است.
نتیجه‌گیری
مدال‌های ورزشی بسته به رقابت و بودجه تعیین شده آن‌ها، از ترکیبات مختلفی ساخته میشوند. هر چه سطح مسابقات بالاتر باشد، امکان استفاده از مواد اولیه با ارزش و تزئینات لوکس در ساخت مدال‌ها، بیشتر می‌شود. البته برای ساخت مدال‌های مورد استفاده در مسابقات جهانی مانند المپیک، استانداردهای خاصی وجود دارد که تضمین‌کننده کیفیت و ماندگاری مدال هستند. با توجه به اهمیت و تاثیر روزافزون ورزش در زندگی مدرن امروزی و برگزاری رویدادهای ورزشی مختلف و اعطا انواع مدال‌ها در سراسر دنیا، در این مقاله مواد مختلف سازنده مدال‌های ورزشی را بررسی کردیم.